ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ

Όταν στις 4 Ιουνίου αιφνιδίως η Κυβέρνηση θυροκόλλησε το κλείσιμο της Βουλής , η επιχειρηματολογία ήταν ότι είχαν ολοκληρωθεί η βασικές εργασίες της. Εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι μοναδικός λόγος  ήταν η παραγραφή των αδικημάτων του κου Βενιζέλου για  τα σκάνδαλα των Γερμανικών υποβρυχίων και για την υπόθεση της Proton Bank. ‘Εκτοτε κάθε άλλο παρά αναστολή των εργασιών παρουσιάζει το θερινό τμήμα της Βουλής αφού είναι σε πλήρη εξέλιξη η ψήφιση σοβαρών νομοσχεδίων –με την μορφή του κατεπείγοντος-, ως προαπαιτούμενα για την λήψη των δυο επόμενων δόσεων.

Η έλευση της τρόικας –κατά πάσα πιθανότητα στις 8 Ιουλίου-, θέτει ως αναγκαιότητα για την εκταμίευση της δόσης του 1δις του Ιουνίου, την ψήφιση βασικών νομοσχεδίων με τα σημαντικότερα εξ αυτών: το νέο θεσμικό πλαίσιο για τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό της χώρας και την μείωση του ποσοστού κέρδους των φαρμακοποιών. Έπονται άμεσα τα 6 επόμενα προαπαιτούμενα για την δόση του 1δις του Ιουλίου –η οποία φαίνεται να εκταμιεύεται τον Σεπτέμβριο- με σημαντικότερα  την ιδιωτικοποίηση της μικρής ΔΕΗ και το νέο ασφαλιστικό για τις ρυθμίσεις των ελλειμμάτων των ασφαλιστικών ταμείων και των επικουρικών.

Το νέο Νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ για την  «Χωροταξική και πολεοδομική μεταρρύθμιση – Βιώσιμη ανάπτυξη», εισήχθη στην αρμόδια Επιτροπή της  Βουλής προς συζήτηση την Τρίτη 24/6 για να ψηφιστεί  την επομένη!!! Η βασική φιλοσοφία αυτού του Νομοσχεδίου είναι η πλήρης άρση των δεσμεύσεων προς εξυπηρέτηση των επενδυτικών & επιχειρηματικών συμφερόντων. Η ουσιαστική κατάργηση του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδιασμού (αρθ. 4) γίνεται με σκοπό την εισαγωγή ενός αναπτυξιακού μοντέλου ανορθόλογης ευκαιριακής και απρογραμμάτιστης ανάπτυξης με μοναδικό σκοπό την ασύδοτη κερδοσκοπία. Τα Στρατηγικά Χωροταξικά Πλαίσιο που αντικαθιστούν τα Ειδικά Πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού (αρθ 5) και τροποποιούνται με ΚΥΑ, προωθούν μονοδιάστατα  τομείς εθνικής εμβέλειας στη βάση του συγκριτικού πλεονεκτήματος όπως ο Τουρισμός και ανατρέπουν κάθε έννοια ολοκληρωμένης και ενδογενούς  ανάπτυξης. Το νέο Νομοσχέδιο, προσεγγίζει τους φυσικούς πόρους και την Δημόσια περιουσία ως μέσα συναλλαγής με τους επενδυτές και όχι ως εθνικό πλούτο που αποτελεί το πολιτιστικό και φυσικό κεφάλαιο της χώρας. Για το λόγο αυτό υποβιβάζει –επί της ουσίας αχρηστεύει – τις ούτως η άλλως ανεπαρκείς μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων αίροντας κάθε δεσμευτικό ρόλο όπως πχ την προστασία του περιβάλλοντος προς όφελος του επιχειρηματία –επενδυτή. Αντιμετωπίζει  τις νησιωτικές και ορεινές περιοχές ως «προβληματικές ζώνες» και από περιοχές  ειδικού ενδιαφέροντος και πλούτου (ιστορικού, πολιτιστικού, φυσικού) που σχετίζονται με  την διασφάλιση της εθνική μας κυριαρχίας, αντιμετωπίζονται ως «προβληματικές επιχειρήσεις» που αναζητούν αγοραστή. Αποτρέπει ακόμα και την στοιχειώδη κοινωνική διαβούλευση για τα Χωροταξικά Σχέδια Τοπικού Χαρακτήρα (παλαιά ΓΠΣ & ΣΧΟΟΑΠ) για τα οποία γνώμη μπορεί να εκφράσει μόνο η Επιτροπή του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας (αρθ. 3). Κάθε δε επίπεδο σχεδιασμού που εισάγεται με το παρόν νομοσχέδιο μπορεί να ανατραπεί με μια απλή Υπουργική Απόφαση όπως για παράδειγμα τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια που δημιουργούνται για την εξυπηρέτηση των επενδυτών (αρθ 9) και μπορούν να καταργούν τα Τοπικά Χωροταξικά. Μετατρέποντας την χώρα σ ένα αδιαφοροποίητο τουριστικό θέρετρο, μεταβάλει ακόμα και τους όρους περιοχών αμιγούς κατοικίας, -τις οποίες χαρακτηρίζει ως περιοχές Κ1-. Εντός αυτών δύνανται να επιτραπούν νέες χρήσεις όπως μεταξύ άλλων: ξενοδοχεία που μπορεί να διαθέτουν έως 100 κλίνες,  καφετέριες, εστιατόρια , μπαρ έως  400 τ.μ.

Στην βάση αυτών των ρυθμίσεων κατατέθηκε την Παρασκευή 27/6 στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής το Νομοσχέδιο του Υπ. Τουρισμού «Απλούστευση διαδικασιών λειτουργίας τουριστικών επιχειρήσεων και τουριστικών υποδομών, ειδικές μορφές τουρισμού και άλλες διατάξεις».

Το νέο Νομοσχέδιο εισαγάγει ως νέο Τουριστικό προϊόν το «σύνθετο τουριστικό κατάλυμα» που συμπεριλαμβάνει υποχρεωτικά ξενοδοχείο 5 αστέρων με επιπλωμένες κατοικίες και ειδική τουριστική υποδομή (γκολφ, συνεδριακό κέντρο, μαρίνα, θαλασσοθεραπεία, μονάδα ιαματικού τουρισμού, κέντρα αναζωογόνησης κ.λπ.), οι οποίες μπορούν να μισθωθούν μακροχρονίως ή να πωληθούν. Βασική «καινοτομία» εδώ  είναι η  δυνατότητα σύναψης σύμβασης προς αξιοποίηση τόσο των επιπλωμένων δωματίων όσο και της υποδομής αμέσως μετά την έκδοση των αδειών δόμησης και όχι αφού ολοκληρωθεί η κατασκευή και χορηγηθεί το σχετικό σήμα, όπως ισχύει μέχρι σήμερα. Με τον τρόπο αυτό προωθείται η άντληση κεφαλαίων από τον ιδιωτικό τομέα για την κατασκευή πολυτελών τουριστικών μονάδων με απλούστευση των διαδικασιών αδειοδότησης προκειμένου να προχωρήσει ταχύτατα η αξιοποίηση της επένδυσης. Με το ίδιο νομοσχέδιο τακτοποιούνται αυθαίρετες δομήσεις σε τουριστικές εγκαταστάσεις που είχαν συντελεστή δόμησης άνω του 0,2 εφόσον είχαν υπαχθεί στις ειδικές ρυθμίσεις περί τακτοποίησης αυθαιρέτων (4014/11 και 4178/13) παρότι τα αυθαίρετα κτίσματα δεν μπορούν ν αποτελέσουν αντικείμενο μακροχρόνιας μίσθωσης η πώλησης.

Οι  κοινωνικές αντιδράσεις που προκλήθηκαν για το Νομοσχέδιο του Υπ. Οικονομικών για τον αιγιαλό  που αντιμετώπιζε τις ακτές μας ως πόρο αποκλειστικά για επιχειρηματική εκμετάλλευση, οδήγησε σε αναδίπλωση την Κυβέρνηση η οποία θα επιχειρήσει την επαν-εισαγωγή του, -μετά από κάποιες τροποποιήσεις- για ψήφιση στη Βουλή, ενδεχομένως μέσα στον Ιούλιο. Στις τροποποιήσεις φαίνεται να εμπεριέχονται η αφαίρεση της δυνατότητας επιχωματώσεων, η αδειοδότηση και όχι η νομιμοποίηση των αυθαιρέτων κτισμάτων επί του αιγιαλού καθώς και περιορισμοί στην έκταση των παραχωρήσεων προς εκμετάλλευση.

Στην υπαναχώρηση αυτή  συνέβαλαν τόσο  η σθεναρή στάση του Κου Μενουδάκου,- πρόεδρου της Ελληνικής Εταιρείας Δικαίου Πολεοδομίας και Χωροταξίας και τέως πρόεδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας – όσο και η δράση του  Πανελλήνιου Δικτύου «Ακτές Ώρα Μηδέν» στο οποίο συμμετέχουν  πάνω από 130 φορείς και 147.000 πολίτες που έχουν ήδη υπογράψει σχετικό κείμενο με το οποίο εκφράζουν την αντίθεσή τους στα σχέδια αυτά. Μία από τις προγραμματιζόμενες δράσεις  του Δικτύου, είναι ο υπερ-μαραθώνιος «240 χλμ για τον αιγιαλό» στις 8 Ιουλίου, που αποτελεί πρωτοβουλία του μαραθωνοδρόμου Άγη Εμμανουήλ, με αφετηρία τις Κεχριές (κοντά στα Ίσθμια) και διέλευση από Ελευσίνα, Ελληνικό, Ανάβυσσο, Λαύριο, Λούτσα με κατάληξη  στις 12 Ιουλίου στον Σχοινιά.

Παρ όλα αυτά παραμένει η γενική φιλοσοφία του Νομοσχεδίου όπου οι θάλασσες και οι ακτές μας παύουν ν αποτελούν δημόσιο αγαθό. Παράγωγα αυτής της προσέγγισης είναι η υπέρβαση κάθε ορίου που αφορά σε παραλίμνιες περιοχές, υγροτόπους, ευπαθή οικοσυστήματα, ενάλιες και παράκτιες αρχαιότητες. Είναι ενδεικτικό ότι ουδεμία αναφορά γίνεται στην ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών που προβλέπεται στο Πρωτόκολλο της Βαρκελώνης αν και αποτελεί σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς την χώρα μας. Υποβρύχιες αρχαιότητες, όπως στην Ελαφόνησο Λακωνίας και στην Αργολίδα, βυθισμένα λιμάνια, όπως στη Λέσβο, στη Θάσο, στην Αίγινα και αλλού μετατρέπονται σε ιδιωτική περιουσία, αφού η παράκτια ζώνη και τα λιμάνια περνούν στο ΤΑΙΠΕΔ και από εκεί σε επιχειρηματίες. Χερσαίοι αρχαιολογικοί τόποι σε παραλίες, όπως ο ναός του Απόλλωνα στο Καβούρι Αττικής ή η αρχαία πόλη της Ιτάνου στο Λασίθι της Κρήτης, μέρη ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας για τον Ελληνισμό , όπως ο κόλπος του Ναυαρίνου, ή  νησιά χαρακτηρισμένα ως προστατευόμενες αρχαιολογικές περιοχές ,όπως το Γαϊδουρονήσι στην Κρήτη και η Αλιμνιά στα Δωδεκάνησα, κινδυνεύουν να γίνουν απροσπέλαστα για τους πολίτες!

Από την αρχή της οικονομικής κρίσης μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 40 νόμοι έχουν τροποποιήσει πτυχές της περιβαλλοντικής και πολεοδομικής νομοθεσίας, στην κατεύθυνση της άρσης των περιορισμών και της διευκόλυνσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Φοβούμαι πως ενώ κάποια στιγμή τα Μνημόνια θ αποτελέσουν παρελθόν οι κοινωνικές , φυσικές και χωρικές επιπτώσεις αυτών θα παραμείνουν μια τεράστια πληγή στον Εθνικό μας κορμό με ολέθριες συνέπειες.