· η εξέλιξη της πανδημίας, με το πιο αισιόδοξο σενάριο αυτό της μετάπτωσης της σε ενδημία είτε λόγω νόσησης της πλειοψηφίας του πληθυσμού είτε εμβολιασμού,
· η ενεργειακή κρίση και οι τροφοδοτούμενες πληθωριστικές πιέσεις,
· οι χειρισμοί Ερντογάν ενόψει των Προεδρικών εκλογών του 2023 σε συνδυασμό με την γεωπολιτική ρευστότητα στην Ευρασία.
Στο μέτωπο της πανδημίας έχουν καταβληθεί ήδη στα δύο χρόνια κρατικές ενισχύσεις ύψους 43δις €, τα δε διαθέσιμα προβλεπόμενα εντός του 22 ανέρχονται περίπου στο 1δις €[1]. Οι δημοσιονομικοί περιορισμοί κι οι σχετικοί κανόνες που φαίνεται πως θα επανέλθουν στην Ευρώπη το 2023[2], δεν αφήνουν περιθώρια γενικευμένου lock down. Ο πολλαπλασιασμός των κρουσμάτων λόγω της μετάλλαξης όμικρον -σε συνδυασμό με την δέλτα-, θα συνεχίζει να πιέζει το δημόσιο σύστημα υγείας και να απειλεί την ανθρώπινη ζωή. Ίσως το μεγαλύτερο έλλειμμα των πολιτικών που εφαρμόστηκαν κατά κρίση της πανδημίας συνίσταται στην διατήρηση των κενών της πρωτοβάθμιας υγειονομικής φροντίδας, ιδιαίτερα στην περιφέρεια με τις σημαντικές ελλείψεις σε ιατρικό προσωπικό και σε υποδομές στα νοσοκομεία και στα κέντρα υγείας.
Στο μέτωπο της ενέργειας, έχουν ήδη καταβληθεί από τον Σεπτέμβρη του 21, υπό την μορφή επιδοτήσεων σε νοικοκυριά, περί τα 1,3 δις € ενώ μόνο για τον Ιανουάριο του 2022 θα καταβληθούν επιπλέον 400 εκατ € για την ελάφρυνση των τιμολογίων του ρεύματος και του φυσικού αερίου σε νοικοκυριά, στη βιομηχανία, σε αγροτικές & εμπορικές επιχειρήσεις[3]. Οι εκτιμήσεις διεθνών αναλυτών, της Goldman Sachs και της Wall Street για εκτίναξη της τιμής του αργού στα 100 $ το βαρέλι το 2022 και το 2023, σε συνδυασμό με τον περιορισμό της προσφοράς φυσικού αερίου από την Ρωσία, ως αντίποινα των Δυτικών κυρώσεων για την Ουκρανία και την αστάθεια των ρωσο-γερμανικών σχέσεων με αφορμή τον Nord Stream II, δείχνουν ότι η ενεργειακή κρίση δεν θα περιοριστεί στο πρώτο τρίμηνο του 2022. Η επιδοματική πολιτική δεν μπορεί να αντιμετωπίσει μακροπρόθεσμα τις αναπτυξιακές και κοινωνικές παρενέργειες των υψηλών τιμών της ενέργειας και την αστάθεια των ελλείψεων καυσίμων από την αγορά[4]. Απαιτείτε άρα η χάραξη μιας εθνικής στρατηγικής που θα αυξάνει τους βαθμούς αυτονομίας στο ενεργειακό μείγμα καθώς και περιφερειακές συνεργασίες που θα λαμβάνουν υπόψη τα γεωπολιτικά συμφέροντα της χώρας.
Η προτροπή της Ουάσιγκτον μέσω του Non-paper για εγκατάλειψη του Ισραηλινής εμπνεύσεως αγωγού φυσικού αερίου East Med, επικαλούμενο την οικονομική βιωσιμότητα, την πράσινη μετάβαση και τις εντάσεις που θα προκαλούσε στην Ν Ανατολική Μεσόγειο, ήταν λίγο ως πολύ αναμενόμενο, δεδομένης της έλλειψης σχετικής χρηματοδότησης μετά την υποχώρηση της Ε.Ε. Η Ελληνική διπλωματία θα πρέπει να αξιοποιήσει πάραυτα το «πράσινο φως» που δίνει το εν λόγω έγγραφο για την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας (Eurasia Interconnector) καθώς και την αντίστοιχη Αιγύπτου –Ελλάδας (Euro Africa Interconnector), στο χώρο της οριοθετημένης ΑΟΖ των δύο χωρών. Η ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ Κύπρου και Ελλάδας στο πλαίσιο του σχετικού Μνημονίου Συν-αντίληψης των τριών χωρών αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς η χάραξη του στη διαδρομή του East Med από-νομιμοποιεί το Τουρκο-λυβικό Μνημόνιο και δίνει ώθηση στη χάραξη της ΑΟΖ Ελλάδας Κύπρου, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει η σχετική πολιτική βούληση.
Η αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ν Ανατολική Μεσόγειο και Νοτίως της Κρήτης αποτελούν επιπλέον καθοριστικό παράγοντα στην εθνική ενεργειακή στρατηγική υπό τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις, μιας και το φυσικό αέριο θα αποτελεί το στρατηγικό καύσιμο στο πλαίσιο της «πράσινης μετάβασης» για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η εγκατάλειψη των συγκεκριμένων κοιτασμάτων καθιστά την χώρα εξαρτώμενη σε μεγάλο βαθμό από του εισαγόμενο φ.α μέσω του αγωγού TANAP που διέρχεται μέσω Αζερμπαϊτζάν και Τουρκίας με προφανείς τις συνέπειες στο ενδεχόμενο μιας Ελληνο-τουρκικής σύγκρουσης. Ενδεχόμενο που καθίσταται πιθανό εντός του 22 όταν ο Ερντογάν θα «παίξει τα ρέστα του» για την επικράτηση του στις προεδρικές εκλογές του 23, στην προσπάθεια του να αντιστρέψει την σημερινή δημοσκοπική του πτώση. Και ας μην ξεχνάμε ότι στο βαθύ Αμερικανικό Κράτος (Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας) παραμένουν εκείνες οι φωνές που επιμένουν ότι η Τουρκία είναι σημαντική χώρα και δεν πρέπει να χαθεί για την Δύση…
[1] 850 εκατ. € στον Προϋπολογισμό του Υπ Εργασίας και 150 εκατ στον αντίστοιχο του Υπ. Υγείας (Υπ. Οικονομικών, Κρατικός Προϋπολογισμός 2022)
[2] Οι διαπραγματεύσεις για το νέο σύμφωνο σταθερότητας στην Ευρώπη λαμβάνουν χώρα ενώ οι εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας κάνουν λόγο για ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρωζώνη ύψους 4,2% το 2022 –και μόλις 2,1% το 2023-, έναντι 5,2% το 2021. Προβλέψεις που είναι συνάρτηση της μείωσης των παγκόσμιων αναπτυξιακών ρυθμών λόγω των προβλημάτων στις εφοδιαστικές αλυσίδες, τον υψηλό πληθωρισμό, την εκτίναξη του χρέους και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. (Πηγή: https://www.worldbank.org/en/news/press-release/2022/01/11/global-recovery-economics-debt-commodity-inequality)
[3] Περί τα 42€ θα είναι η επιδότηση στα οικιακά τιμολόγια του ρεύματος για τον μήνα Ιανουάριο –έναντι 49€ του Δεκεμβρίου- και 20 €/ MWh την αντίστοιχη περίοδο για τους καταναλωτές φυσικού αερίου. (Πήγη: Εφ ΒΗΜΑ, 9/1/2022)
[4] Πέρα από την ενεργειακή φτώχεια που απειλεί τα ευάλωτα νοικοκυριά οι υψηλές τιμές και οι ενδεχόμενες ελλείψεις φυσικού αερίου απειλούν κάθε προοπτική παραγωγικής ανασυγκρότησης αφού αποτελεί το βασικό καύσιμο παραγωγής λιπασμάτων και λειτουργίας των βιομηχανικών μονάδων.
Δημοσιεύτηκε στο φύλλο 174 της εφημερίδας ΡΗΞΗ (Ιανουάριος 2022) και στην ηλεκτρονική εφημερδία Huffpost 18/01/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου