Κάθε πολιτική κοινωνικής ένταξης των ΡΟΜΑ στην Ελληνική κοινωνία που εφαρμόστηκε τα τελευταία 20 χρόνια απέτυχε χωρίς να υπάρχει διαφορετική προοπτική στο πλαίσιο και της νέας εθνικής στρατηγικής για την κοινωνικής ένταξη των ΡΟΜΑ. Εκπορευόμενη από μια κλασικού τύπου προσέγγιση ενσωμάτωσης του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου η κοινωνική ένταξη των ΡΟΜΑ βασίστηκε σε αποσπασματικά προγράμματα και επιδοματικές πολιτικές.
Δεν αντιμετωπίστηκαν όμως τα δομικά προβλήματα που αναιρούν εν τοις πράγμασι την αποτελεσματικότητα των όποιων παρεμβάσεων. Για παράδειγμα, ενώ ορθά προωθείται μια πολιτική καθολικής πρόσβασης των ΡΟΜΑ στην βασική εκπαίδευση συντηρούνται ή επιτείνονται συνθήκες που περιορίζουν και εν τέλει αναιρούν την αποτελεσματικότητα του στόχου. Γιατί πως θα μπορούσε να επιτευχθεί ο στόχος όταν το 80% του συγκεκριμένου πληθυσμού ζει σε συνθήκες φτώχειας ή όταν το 30% των παιδιών έχουν πάει για ύπνο νηστικά τουλάχιστον μια φορά το μήνα[1]; Μπορούμε να συζητάμε για την συμβολή της βιωματικής εκπαίδευσης και των ενισχυτικών μαθημάτων αλλά αυτά δεν αρκούν όταν το παιδί ζει σ ένα σπίτι χωρίς ρεύμα και νερό. Πως να είναι αποτελεσματική μια πολιτική στήριξης των γυναικών ΡΟΜΑ όταν αποδεχόμαστε ως εθιμικό δεδομένο και όχι ως παιδική κακοποίηση τον γάμο κοριτσιών στα 13 τους χρόνια και την πληρωμή αποζημίωσης στον άντρα τους όταν οι εκπρόσωποι της κοινότητας αποφανθούν ότι έφταιγαν αυτές που ο άντρας τους τις εγκατέλειψε; Πως μπορεί να γίνει πράξη η πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες υγείας όταν χωλαίνει η πρωτοβάθμια υγείας του γενικού πληθυσμού και σε πολλές περιοχές καταυλισμών δεν υπάρχουν παιδίατροι ακόμα και για την χορήγηση βεβαιώσεων που είναι προ απαιτούμενες για την σχολική φοίτηση;
Η επιδοματική πολιτική αποτέλεσε μέσω διαιώνισης των πελατειακών σχέσεων και της ψηφοθηρίας κομμάτων που εμφανίζονται ωςπροοδευτικά και κοινωνικά ευαίσθητα. Η εδραίωση δικαιωματιστικών συμπεριφορών οδηγούσαν, μέσω των νομικών κενών και την ανυπαρξία στελεχωμένων τοπικών κοινωνικών υπηρεσιών με ελεγκτική δυνατότητα, σε συστηματική εξαπάτηση των κρατικών υπηρεσιών. Ενδεικτικά παραδείγματα τα επιδόματα γέννησης παιδιών εκτός μαιευτηρίων που λαμβάνονταν με απλή δήλωση των γονιώνή οι βεβαιώσεις σχολικής φοίτησης που δινόταν με εκβιασμό εκπαιδευτικών για να μην χαθούν τα οικογενειακά επιδόματα.
Σε συνθήκες γκετοποίησης και κοινωνικού αποκλεισμού που επιτάθηκε την περίοδο της οικονομικής κρίσης, οι ΡΟΜΑ σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας αποτελούν πληθυσμιακή ομάδα με αυξημένη παραβατική συμπεριφορά. Η Ελληνική πολιτεία οφείλει να κάνει πράξη το ότι καμία κοινωνική ομάδα η πρόσωπο δεν εξαιρείται του Νόμου ο οποίος θα πρέπει να εφαρμόζεται εξ ίσου για τον παιδεραστή, τον βιαστή, τον γυναικοκτόνο, τον διακινητή, τον διαρρήκτη είτε ανήκει στον γενικό πληθυσμό είτε στους ΡΟΜΑ είτε στους μετανάστες, είτε στην οικονομική και πολιτική ελιτ.Μόνοέτσι μπορούμε να μιλάμε για ευνομούμενη πολιτεία και να αποτρέψουμε φαινόμενα αντιδικίας μεταξύ πληθυσμιακών ομάδων, τυφλής βίας και γενικευμένης ανομίας.
Η κοινωνική ενσωμάτωση των ΡΟΜΑ προϋποθέτει παρέμβαση της Πολιτείας (Κράτους και Τ.Α μέσα στους οικισμούς διαχωρίζοντας αυτούς που θέλουν να ενσωματωθούν από τους παραβατικούς. Για τους πρώτους οφείλει να δημιουργήσει οικισμούς με αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης και βασικές υποδομές και να εφαρμοστούν υποχρεωτικά και ισότιμα ολοκληρωμένα προγράμματα για την εκπαίδευση, την υγεία, την απασχόληση. Οι ΡΟΜΑ θα μπορούσαν στο πλαίσιο της τεχνικής εκπαίδευσης να συμβάλουν σημαντικά στον τομέα της πράσινης και κυκλικής οικονομίας στο βαθμό που για χρόνια ανακυκλώνουν, έχουν βασικές δεξιότητες στην επιδιόρθωση και επαναχρησιμοποίηση συσκευών ή στην αγροτική παραγωγή και στην διαχείριση των βιο-αποβλήτων. Επίσης στον πολιτιστικό τομέα λόγω της μεγάλης τους παράδοσης στην μουσική, στο χορό και στο τραγούδι.
Οι δε ποινικοί θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κατασταλτικά εξαρθρώνοντας εκείνα τα δίκτυα που τους συντηρούν μέσω της εγκληματικής οικονομίας: παραγωγή και διακίνηση ναρκωτικών, όπλων, σωματεμπορίας κοκ. Η δε αστυνομία θα πρέπει να υποστηριχθεί στην εφαρμογή του Νόμου με συστηματική εκπαίδευση και κατάλληλο εξοπλισμό επιβραβεύοντας την συμβολή στην Κοινωνική προστασία και στην αντιμετώπιση του εγκλήματος, αποτάσσοντας τα ακραία και παραβατικά στοιχεία στους κόλπους της.
Η αποτελεσματική πολιτική ενσωμάτωσης θα έχει πολιτικό κόστος και προϋποθέτει διακομματική συνεννόηση και πολιτική βούληση. Κάθε ολιγωρία όμως θα οδηγήσει σε περεταίρω γκετοποίηση και γενίκευση της παραβατικότητας,εγκυμονώντας συνθήκες εμφυλιο-πολεμικές. Συνθήκες που ευνοούν τα πολιτικά άκρα αλλά υπονομεύουν την ενότητα της χώρας την στιγμή μάλιστα που έχει ν αντιμετωπίσει εξωτερικές και υπέρτερες απειλές.
[1] Έκθεση Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων Ε.Ε (FRA) για την Κοινωνική Ένταξη των ΡΟΜΑ, 2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου