Γιατί πτωχεύει ο ΘΕΣ-γάλα;

Η αίτηση υπαγωγής του συνεταιρισμού ΘΕΣ γάλα στο άρθρο 106α του  πτωχευτικό κώδικα αποτελεί  ένδειξη της κατάστασης που επικρατεί στους συνεταιρισμούς και ευρύτερα στον κτηνοτροφικό τομέα της χώρας αυτή την περίοδο.  

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση του Συνεταιρισμού, η κίνηση αυτή κατέστη επιβεβλημένη προκειμένου να αναδιαρθρωθούν τα δάνεια και να ρυθμιστούν οι οφειλές που διογκώθηκαν τα τελευταία 2 χρόνια στο πλαίσιο της «…χειρότερης οικονομικής κρίσης μετά την Μεταπολίτευση…».

Η απόφαση που πάρθηκε στις 25/1 από την Γενική Συνέλευση, αποτέλεσε μονόδρομο προκειμένου να επιτευχθεί η επαναδιαπραγμάτευση δανείων ύψους 6 εκατ €  αφού  δεν ευοδώθηκαν οι διαπραγματεύσεις  του συνεταιρισμού  με τον Λαρισαίο επιχειρηματία κο Καντώνια, ώστε να παίξει αυτός τον ρόλο του στρατηγικού επενδυτή καλύπτοντας  άμεσες ανάγκες ύψους 1,5 εκατ €. Το άρθρο 6 του Ν 4384/2016 περί αγροτικών συνεταιρισμών αποθαρρύνει  την εισδοχή μελών-επενδυτών σ έναν αγροτικό συνεταιρισμό  αφού αυτοί  περιορίζονται στο να «κατέχουν προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες χωρίς δικαίωμα ψήφου, εκλέγειν και εκλέγεσθαι».

Ο ΘΕΣ γάλα αποτέλεσε εμβληματική πρωτοβουλία συνεταιριστικής οργάνωσης στον πρωτογενή τομέα μέσα στην κρίση, έχοντας ιδρυθεί το 2011 με πρωτοβουλία 100 παραγωγών-κτηνοτρόφων  στο Νομό της Λάρισας. Έφτασε δε να παράγει το 10% της εγχώριας παραγωγής αγελαδινού γάλακτος, γεγονός που τον κατατάσσει πρώτο συνεταιρισμό στον τομέα. Στην αρχική φάση  προμήθευε μεγαλύτερες εγχώριες γαλακτοβιομηχανίες ενώ από το 2013 επεκτάθηκε με την καινοτομία των αυτόματων πωλητών γάλακτος στην  απευθείας πώληση στους καταναλωτές,  αρχικά στην Λάρισα , από  το 2015 στη Θεσσαλονίκη και από το 2016 στην Αθήνα. Από το 2013 αναπτύσσεται κατά τα πρότυπα του ΘΕΣ γάλα και ο συνεταιρισμός ΘΕΣ γη  από 70 αγρότες παραγωγούς  αλεύρων από πιστοποιημένα Ελληνικά στάρια σε μια έκταση 25.000 στρεμμάτων στη Θεσσαλική γη.

Το εγχείρημα σκόνταψε στα οικονομικά δεδομένα της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ που ολοκλήρωσε την οικονομική καταστροφή με την ψήφιση του 3^ου Μνημονίου  και επέφερε  την αποικιοποίηση της χώρας.

Ένα βασικό θεμέλιο στην βιωσιμότητα των συνεταιριστικών εγχειρημάτων –πέρα από το «αξιακό» υπόβαθρο των συνεταιριστών- αποτελούν τα μέσα χρηματοδοτικής στήριξης. Στα 1929 με τον Νόμο 4432 δημιουργήθηκε η Αγροτική Τράπεζα ως κοινωφελής οργανισμός με σκοπό την άσκηση αγροτικής πίστεως και την ενίσχυση της συνεταιριστικής οργάνωσης στον αγροτικό τομέα. Το εργαλείο αυτό χάθηκε με την υπαγωγή του υγιούς τμήματος -συμπεριλαμβανομένων και των αγροτικών δανείων- της  Αγροτικής Τράπεζας  στην Τράπεζα  Πειραιώς το 2012 με πρώτο θύμα τότε την Συνεταιριστική «Δωδώνη» στα Γιάννενα. Ακολούθησε η ανα-κεφαλαιοποίηση  του 2016 αποτέλεσμα της υποχώρησης των καταθέσεων κατά την περίοδο της «αδιάλλακτης διαπραγμάτευσης» των Τσίπρα –Βαρουφάκη με τους θεσμούς. Η Διοίκηση της Τράπεζας Πειραιώς, όπως και των υπολοίπων συστημικών Τραπεζών, ελέγχεται πλέον από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, τα ξένα πιστωτικά ιδρύματα και τα κερδοσκοπικά funds, τα οποία και επέβαλαν τα capital control στις καταθέσεις των Ελλήνων . Ίσως μια εναλλακτική λύση θα ήταν το μοντέλο των «επιχειρηματικών αγγέλων» δλδ της χρηματοδότησης  επιχειρηματικών πλάνων από τους τοπικούς αποταμιευτές με συμφωνημένα ανταλλάγματα αλλά κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε μια «νέο-κοινοτιστική» οργάνωση με εναλλακτικές δομές διακυβέρνησης και πατριωτική συνείδηση, παράγοντες που απαξιώθηκαν δια την ανάθεσης της διακυβέρνησης στους εθνο-μηδενιστές του ΣΥΡΙΖΑ και τους πατριδοκάπηλους των ΑΝΕΛ.

Υπό αυτές τις συνθήκες χρηματο-οικονομικής εξάρτησης οι μόνες δυνατότητες επιβίωσης ενός συνεταιριστικού εγχειρήματος θα ήταν βασισμένες στην παραγωγική βάση και στην καταναλωτική συνείδηση.

Στο επίπεδο της παραγωγής, όλη την τελευταία περίοδο η τιμή του γάλακτος υποχωρεί συνεχώς φτάνοντας  στις αρχές του 2018 στα 75λεπτά  από το 1€ το λίτρο, κάτω δλδ από το συμβατικό κόστος παραγωγής, το οποίο συνεχώς αυξάνεται με τις φορολογικές –ασφαλιστικές επιβαρύνσεις, το κόστος του πετρελαίου, των ζωοτροφών κοκ. Η πτώση της τιμής του γάλακτος   είναι επίσης το αποτέλεσμα της  αποδιάρθρωσης των ελεγκτικών μηχανισμών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και της ανικανότητας τους να εντοπίσουν και να εμποδίσουν  τις  παράνομες κι αθρόες ελληνοποιήσεις εισαγόμενων γαλακτοκομικών και κτηνοτροφικών προϊόντων κυρίως από τις Βαλκανικές χώρες. Η απαξίωση του κλάδου αντανακλάται στον ηλικιακό μέσο όρο με το 35% των παραγωγών να είναι άνω των 65 ετών, και στην ερήμωση των ορεινών χωριών μας.  Ενδεικτική της συνεχιζόμενης αποδιάρθρωσης αποτελεί το γεγονός ότι το 2016 οι εγχώριες καταναλωτικές ανάγκες φτάνουν στους 1.200.000 τόνους γάλακτος  εκ των οποίων η εγχώρια παραγωγής καλύπτει μόλις τις 500.000 τόνους, όταν  το 2007 η εγχώρια παραγωγή  άγγιζε  τις 900.000 τόνους.

Στο επίπεδο της κατανάλωσης,  η μείωση των εισοδημάτων των μεσαίων και μικρο-ιδιοκτησιακών στρωμάτων, κυρίως των πόλεων,  λόγω της υψηλής φορολόγησης και των απαιτήσεων εξυπηρέτησης των ιδιωτικών χρεών, οδήγησε  σε μια καταναλωτική συμπεριφορά που προτάσσει την αγορά  του φτηνού, του ευτελούς που και άρα του εισαγόμενου. Η εφαρμογή  της «εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ» από το 2015 συνέβαλλε προς αυτή την κατεύθυνση με  την απελευθέρωση της αγοράς γάλακτος  αυξάνοντας τη διάρκεια ζωής του «φρέσκου»  από πέντε σε επτά μέρες για να εξελιχθεί σε αορίστου από την  «Αριστερή Κυβέρνηση» που διαφωνούσε τότε ως αντιπολίτευση. Το εισαγόμενο γάλα και τα παράγωγα του κατακλύζουν σήμερα  τα ράφια των σούπερ μάρκετ.

Στον Ευρωπαϊκό Βορρά οι συνεταιρισμοί υπό Κρατική υποστήριξη έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση  χαμηλών-ανταγωνιστικών τιμών των γαλακτοκομικών προϊόντων . Στην αποικία χρέους Ελλάδα μετά από την μακρά περίοδο ιδιώτευσης και καταναλωτικού ευδαιμονισμού σε μερίδα αγροτών, παράγωγο της επιδοματικής πολιτικής χωρίς παραγωγικό αντίκρισμα, ακλούθησε  η διάλυση των υποδομών και του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.

Στην περίοδο της κοινωνικής καταστροφής των Μνημονίων και του αποικισμού ο συνεταιριστικός τομέας ακολουθώντας την αντιστασιακή παράδοση του Κοινοτισμού και των πρώτων συνεταιρισμών των αρχών του 20^ου αιώνα, δεν μπορεί παρά ν’ αποτελεί μέρος  ενός δημοκρατικού  πατριωτικού  κινήματος από-αποικιοποίησης και επαν-ιδιοποίησης του Δημόσιου πλούτου που ξεπουλήθηκε για 99 χρόνια απ’ την «πρώτη φορά Αριστερά»….