Υπάρχουν πετρέλαια στην Ήπειρο;

Εκτεταμένες είναι οι αντιδράσεις που έχουν προκληθεί στην κοινωνία της Ηπείρου με αφορμή την έναρξη των χερσαίων ερευνών ανίχνευσης υδρογονανθράκων στην Ελληνο-αλβανική μεθόριο. Ενδεικτικά η σχετική ιστοσελίδα «Σώστε την Ήπειρο» έχει φτάσει μέσα σε μερικές βδομάδες τα 13χιλ μέλη και το αντίστοιχο Ψήφισμα για το σταμάτημα των έργων τους 3,5 χιλ υποστηρικτές. Οι αντιδράσεις  είναι συνέπεια της  παντελούς έλλειψης ενημέρωσης των κατοίκων των  περιοχών –αρχής γενομένης από τον Δήμο Ζίτσας όπου ξεκίνησαν οι ορύξεις-  αφού οι θεσμικοί παράγοντες: Υπουργείο Περιβάλλοντος, Περιφέρεια Ηπείρου και Δήμοι έδωσαν, ο καθένας με τον τρόπο του,  το «πράσινο φως» στις εταιρείες  παρακάμπτοντας τις τοπικές κοινωνίες.

Με την υπ αρ. 172162/2-12-2013, η Περιφέρεια Ηπείρου ενέκρινε την Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για το πρόγραμμα εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην περιοχή «Ιωάννινα», χωρίς να προηγηθεί καμία  διαβούλευση. Με τον Ν. 4300/2014 ο τότε Υπουργός Περιβάλλοντος Κος Μανιάτης ενέκρινε την ανάθεση της σύμβασης ερευνών στις Energeian Oil και Petra Petrolium η οποία ανανεώθηκε την Άνοιξη του 2017 από τον Σταθάκη, όταν αντικαταστάθηκε το 50% της Petra Petrolium  από την Ισπανική Repsol. Στη συνέχεια κλήθηκαν τα Δημοτικά συμβούλια να παραχωρήσουν αδειοδοτήσεις σε χώρους ευθύνης των,  χωρίς οι περισσότεροι να γνωρίζουν το περιεχόμενο των δράσεων των εταιριών. Μέχρι στιγμή ο Δήμος Ζίτσας τηρεί στάση αναμονής, αναμένεται η απόφαση του Δήμου Ζαγορίου, ενώ ο Δήμος Πωγωνίου παραμένει σταθερός στην απόφαση παραχώρησης, υπερθεματίζοντας για τα οικονομικά οφέλη από  της ανάπτυξη της περιοχής. Ο Πρωθυπουργός κος Τσίπρας στο Συνέδριο για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση της Ηπείρου στις 24 Οκτώβρη στα Γιάννενα, έκανε μια αναφορά μερικών δευτερολέπτων στα οφέλη της Τοπικής Κοινωνίας από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων, αναφερόμενος στο 5% των εσόδων που θα διανεμηθούν  τοπικά και στις θέσεις εργασίας  που θα προκύψουν– ενώ το Σχέδιο Περιβαλλοντικής Δράσης  αναφέρεται σε θέσεις εργασίας που δεν θα ξεπεράσουν τα 100 άτομα- για να εξάρει αμέσως μετά την εφαρμογή των ΑΠΕ στην Ήπειρο!

Σήμερα μπροστά στις  αντιδράσεις των κατοίκων της Ζίτσας, του Πωγωνίου , 16 τοπικών φορέων του Ζαγορίου αλλά και του ίδιου του Περιφερειάρχη Κου Καχριμάνη, ο οποίος μίλησε περί ευθύνης του Υπουργείου για την ενημέρωση των κατοίκων, προγραμματίζονται 2 ενημερωτικές ημερίδες στις 22 & 23 Ιανουαρίου στον Βουτσαρά και στο Ζαγόρι με την συμμετοχή εκπροσώπων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Αποτελεί δε μια ακόμα πρωτοτυπία το ότι πρώτα  ξεκινάνε τα έργα και μετέπειτα πραγματοποιούνται οι ημερίδες!

Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων,  έχουν ήδη ξεκινήσει αποψιλώσεις δασικών εκτάσεων στην περιοχή Λευκοθέα του Δ. Ζίτσας   με  ορύγματα ανά δύο μέτρα, παρότι το περιβαλλοντικό σχέδιο δράσης της Εταιρείας ENVECO αναφέρεται σε 11.500 γεωτρήσεις 10 έως 20 μέτρων βάθους σε απόσταση τουλάχιστον 60 μέτρων  η κάθε μία και με ελεγχόμενη πυροδότηση εκρήξεων. Τα βαριά μηχανήματα για την διάνοιξη των μονοπατιών στις δασικές εκτάσεις και τα γεωτρύπανα δεν φέρουν πινακίδες των εταιριών ενώ δεν έχει προηγηθεί –όπως προβλέπονταν έκθεση αρχαιολόγου-.

Να σημειωθεί ότι η 1^η φάση ερευνών θα διαρκέσει 7 χρόνια καλύπτοντας μια οριογραμμή 575Km  που θα διαπεράσει τους Δήμους Σουλίου και Φιλιατών στην Ηγουμενίτσα και τους αντίστοιχους Ζαγορίου, Ζίτσας, Πωγωνίου, Κόνιτσας, Δωδώνης και Ιωαννιτών στον Νομό Ιωαννίνων. Θα πληγούν ευαίσθητες και προστατευόμενες περιοχές όπως η υδρολογική λεκάνη Καλαμά, τμήμα του ποταμού Αώου και Βίκου , η λίμνη Ζαροβίνα και το Εθνικό Πάρκο της Β. Πίνδου. Από το σύνολο της περιοχής παρέμβασης το 14% αφορά σε προστατευόμενες περιοχές με έντονο τον κίνδυνο ατυχήματος από τις εκρήξεις, επιμολύνσεων του υδροφόρου ορίζοντα και απειλών στην σπάνια χλωρίδα και πανίδα, το 35% σε πολεοδομικά συγκροτήματα με σχέδιο χωρικής και οικιστικής οργάνωσης που θα αντιμετωπίσουν κίνδυνους από πιθανές σεισμικές δονήσεις και ηχορύπανση , το δε 23,7 γειτνιάζει με περιοχές όπου αναπτύσσονται ήδη «Εναλλακτικές μορφές τουρισμού». Από το προβλεπόμενα της ΣΜΠΕ, απαιτούνται ειδικά μέτρα προστασίας για τα πολιτιστικά και ιστορικά μνημεία καθώς και αποζημιώσεις για καλλιεργήσιμες εκτάσεις και βοσκοτόπους που εμπεριέχονται στην περιοχή παρέμβασης.

Η απουσία του Κράτους και των ελεγκτικών του μηχανισμών αλλά και ο προχειρότητα των  χειρισμών στο ξεκίνημα των ερευνών, εντείνουν την δυσπιστία ενώ τροφοδοτούν και    τις ακραίες απορριπτικές θέσεις,  φτάνοντας ακόμα  και «σε φθορά σε όργανα ερευνών», όπως καταγγέλλουν οι εταιρίες. Η αποικιοποίηση της χώρας και η δέσμευση του Δημόσιου πλούτου για τα υπόλοιπα 99 χρόνια δεν προοιωνίζει  στην παρούσα φάση υψηλή προστιθέμενη αξία και οφέλη από ανάλογες επενδύσεις, τέτοιες που θα τροφοδοτούσαν ένα ενδογενές μοντέλο παραγωγικής ανάταξης . Τέλος θα ήταν άστοχο να πιστεύουμε πως οι πολυεθνικές εταιρίες θα εγγυώνται την εδαφική μας ακεραιότητα σε μια περιοχή που τίθεται υπό συνεχή αμφισβήτηση από τον εντεινόμενο και υποδαυλισμένο από την Τουρκία , Αλβανικό εθνικισμό.