Ψήγματα αναγέννησης στον διατροφικό τομέα της Ηπείρου

Κάθε χρόνο η επιστροφή μου από τις καλοκαιρινές διακοπές στην «πατρώα γη» της Ηπείρου συνοδεύεται από εικόνες τόπων απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς και Ιστορικής σημασίας αλλά κι από μια θλίψη  για την εγκατάλειψη και την παρακμή τους: επαρχιακοί δρόμοι που χάνονται σιγά -σιγά, κλειστά σπίτια, σχολεία, καφενεία κι εκκλησιές, χέρσα χωράφια…… εικόνες ερήμωσης κι εγκατάλειψης.

Λιγοστές οι προσπάθειες αναγέννησης, μετρημένες στα δάχτυλα, που φέρουν την σφραγίδα μεμονωμένων ανθρώπων, σύγχρονων «αγνώστων ηρώων». Σταχυολογώ  μερικές που έπεσαν στην αντίληψη μου ζητώντας προκαταβολικά συγνώμη απ’ όσους δεν αναφέρω σ αυτό το περιληπτικό μου σημείωμα. (Πολλές από τις παρακάτω περιπτώσεις  τις συνάντησα στην έκθεση τοπικών Ηπειρωτικών  προϊόντων στην Πρέβεζα που διοργάνωσε η Περιφέρεια Ηπείρου στο διάστημα από 26-28 Αυγούστου).

Στο κάμπο της αρχαίας Δωδώνης, ο ιερέας του χωριού πάτερ Παντελής, πολύτεκνος από την Δαφνούλα Ιωαννίνων με πάνω από 400 γιδοπρόβατα , ήρθε και νοίκιασε τη γη και με τα τρακτέρ του δίνει ζωή στον τόπο που για χρόνια παραμένει ανεκμετάλλευτος.

Στο Μεσοπόταμο της  Θεσπρωτίας ο Δημήτρης Σωτηρίου,  παραγωγός 150 στρεμμάτων οσπρίων (ρεβιθιών, μαυρομάτικων, μέτριου και ψιλού φασολιού) ξεκινάει μαζί με άλλους παραγωγούς και με την παρότρυνση του δ/ντη της ΕΑΣ Θεσπρωτίας-Πρέβεζας, μια Ομάδα Παραγωγών για την καλύτερη προώθηση των προϊόντων τους στην αγορά. Εξηγεί:

«Παραγωγή έχουμε. Η Ομάδα Παραγωγών θα μας βοηθήσει να προωθήσουμε τα προϊόντα μας στην αγορά. Έως τώρα ερχόμασταν γύρω-γύρω στο εμπόριο χονδρικής και μόνοι μας στη γύρα. Όμως, αυτή η κατάσταση δεν πάει άλλο. Το κόστος παραγωγής έχει ανέβει πάρα πολύ από τα λιπάσματα, τους σπόρους, τα φάρμακα και τα ενοίκια, τους φόρους φτάνοντας τα 200 ευρώ το στρέμμα. Την ίδια στιγμή, η παραγωγή μας έχει παραμείνει σχεδόν στα ίδια επίπεδα. Ο βασικός μας στόχος είναι να φεύγει το προϊόν επώνυμο, ώστε να αποκτήσει προστιθέμενη αξία για εμάς τους παραγωγούς».

Στα «Κατσανέικα»  της Πρέβεζας πριν 300 χρόνια οι Ενετοί δημιούργησαν τον ξακουστό «Ενετικό ελαιώνα», αξιοποιώντας το ιδιαίτερο μικρο-κλίμα της χερσονήσου με τους «μαλακούς» χειμώνες και τα δροσερά καλοκαίρια. Το ελαιόλαδο που παράγεται από τις συγκεκριμένες ελιές έχει μοναδική γεύση, άρωμα και υψηλή διατροφική αξία. Αυτό το χώρο επέλεξε η biο-green olive, μια μικρή   οικογενειακή επιχείρηση της Ελένης και του Παναγιώτη, που ξεκίνησαν να παράγουν βιολογικό  παρθένο αγουρέλαιο από αγάπη για την φύση και τα βιολογικά προϊόντα. Ξεκίνησαν παράγοντας μικρές ποσότητες αγουρελαίου απαντώντας στην έλλειψη του προϊόντος από τη αγορά. Συλλέγουν τον καρπό χειρονακτικά  με την συμμετοχή όλης ης οικογένειας, τον μεταφέρουν  αυθημερόν σε 30κιλα λινά σακιά σε πιστοποιημένο ελαιοτριβείο όπου σε χαμηλές θερμοκρασίες (27^οC), γίνεται η ψυχρή έκθλιψη του καρπού. Η επιχείρηση συμπληρώνει την προώθηση του προϊόντος με μια σειρά συνταγών με βάση το λάδι.

Το AMPARI είναι ένα ηλεκτρονικό κατάστημα αποκλειστικά Ηπειρώτικων προϊόντων  φτιαγμένων  από μικρούς παραγωγούς με τοπικά υλικά που σκοπό έχει  να τα κάνει γνωστά στην Ελλάδα και στον υπόλοιπο κόσμο.

Πέρα από τα συνηθισμένα: τσίπουρο,  καρύδια κι  αρωματικά φυτά της «ορεινής γης»,  αξίζει ν αναφέρουμε τα βιολογικά ζυμαρικά με κρόκο σαφράν που φτιάχνονται στο Μπουραζάνι , το πέστο αβοκάντο της Κόνιτσας , το λικέρ  μύρτιλο της Άρτας , τα βιολογικά προϊόντα του Παναγιώτη Γεωργίου από την Μπαλντούμα Μετσόβου, τα χειροποίητα προϊόντα της Αρετής Χρηστιά από την Πρέβεζα (Γεύσεις Πρέβεζα «Αρετή»), το βιολογικό μέλι της Άνω Καλεντίνης που εξάγεται στο Χόνκγ Κόνγκ και την Νέα Υόρκη!

Ιδιαίτερη αναφορά  πρέπει να γίνει στον Γυναικείο Αγροτικό Συνεταιρισμό του Θεσπρωτικού: «Η μικρή Λάκκα Σουλίου», με χρόνο ζωής πάνω από 20 χρόνια, που παράγει χωρίς συντηρητικά, γλυκά του κουταλιού , μαρμελάδες , χυλοπίτες , τραχανά και χωριάτικες πίτες. Η βιωσιμότητα του συνεταιρισμού όλα αυτά τα χρόνια βασίστηκε στην συνεργασία των γυναικών, στο μεράκι και στην αξιοποίηση της παράδοσης. Σήμερα –παρά την οικονομική κρίση- υπάρχει προγραμματισμός για μεταστέγαση σε μεγαλύτερο κτήριο, δημιουργία  δικτύου διανομής και  νέων θέσεων εργασίας!

Μια άλλη παραγωγική δραστηριότητα που βασίζει την επιτυχία της στην οικογενειακή παράδοση είναι αυτή των «Θαλασσο-νοστιμών Πρέβεζας» στο Νιοχώρι, 4 χιλ έξω από την πόλη της Πρέβεζας, στην αγκαλιά του Αμβρακικού κόλπου. Ο Ορέστης συνεχίζει ,-κάνοντας χρήση της τεχνογνωσίας και των νέων τεχνολογιών-,  την ιστορία της οικογένειας του από τον προ-πάππο του που στη δεκαετία του 20 ψάρευε με το «νταλιάνι» και του παππού του που προχώρησε στο πάστωμα  των θαλασσινών (κυρίως αυγοτάραχου και σαρδέλας).

Τέλος ν αναφέρουμε την συμβολή των μελών της Λέσχης Αρχιμαγείρων Ελλάδας που μοίρασε έτοιμο φαγητό από τοπικά προϊόντα. Η Λέσχη συμπληρώνει 18 χρόνια λειτουργίας απαριθμώντας 890 μέλη, επαγγελματίες Αρχι-μαγείρους και Αρχι-ζαχαροπλάστες, με έδρα την Δάφνη της Αθήνας. Μεταξύ άλλων η λειτουργία της στοχεύει στη διάδοση της παραδοσιακής γαστρονομίας και στη σύνδεση της με τον τουρισμό. Για το λόγο αυτό ιδρύθηκε στα 2007 το Πανελλήνιο Κέντρο Γαστρονομίας, ο χώρος του οποίου είναι πλήρως εξοπλισμένος με μηχανήματα ανάπτυξης και παρασκευής προϊόντων, μικροβιολογικών και τεχνολογικών αναλύσεων ενώ παρέχει την δυνατότητα επιστημονικής εκπαίδευσης & κατάρτισης στους επαγγελματίες του χώρου δίνοντας τους νέες ιδέες και συνταγές Μεσογειακής διατροφής.

Κλείνω μ αυτά τα λίγα θετικά και αισιόδοξα μιας άλλης υπόγειας διαδρομής που εξελίσσεται βουβά στον τόπο μας και που μας κρατάει αισιόδοξους για την δυνατότητα όσμωσης της με το νέο πολιτικό εγχειρήματα της Κίνησης Αρδην,  αναστρέφοντας την γενικευμένη παρακμή που εκφράζεται ποια ανοιχτά από τους απατεώνες πολιτικούς και  τους «μαφιόζους  ολιγάρχες»…..