Για τους Αγροτικούς συνεταιρισμούς

Ενάμιση μήνα σχεδόν μετά το άδοξο τέλος των αγροτικών κινητοποιήσεων –με την «παράσταση Μπούτα»-, η κατάσταση στον αγροτικό κόσμο βαίνει απ το κακό στο χειρότερο! Σε αναμονή  των νέων μέτρων για το ασφαλιστικό και το φορολογικό, οι αγρότες αντιμετωπίζουν –πρόσθετα- τις καθυστερήσεις στην αποπληρωμή των συνδεδεμένων ενισχύσεων.  Περισσότεροι  από 90χιλ  βρίσκονται στο στόχαστρο μετά την απαίτηση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για επιστροφή των παρανόμως καταβληθέντων αποζημιώσεων ύψους 240 εκατ. € -του λεγόμενου πακέτου Χατζηγάκη-. Παρά το κλείσιμο των βορείων συνόρων μας, οι  εισαγωγές φτηνού γάλακτος από τις όμορες Βαλκανικές χώρες αυξάνονται συνεχώς επιδεινώνοντας το ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο στα γαλακτοκομικά προϊόντα. Καταστρατηγώντας ακόμα περισσότερο την ενδογενή παραγωγή, προσχέδιο Υπουργικής απόφασης -ευθυγραμμιζόμενο με την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ-, αποσυνδέει την παραγωγή γιαουρτιού από την χρήση νωπού γάλακτος, ανοίγοντας το πεδίο για την χρήση του εισαγόμενου.

Τα χέρσα χωράφια, οι αμάζευτοι καρποί στα  οπωροφόρα που «δεν πιάνουν τιμή», η εκτεταμένη καλλιέργεια σταριού λόγω χαμηλού κόστους, δηλώνουν εμφανώς τις τάσεις εγκατάλειψης της παραγωγής  ενώ έχει ήδη ξεκινήσει το «σκότωμα» πολλών χωραφιών προοιωνίζοντας το άμεσο τέλος της μικρο-ιδιοκτησίας στον αγροτικό χώρο.

Θα περίμενε κανείς πως η κατάθεση ενός σχεδίου νόμου στη Βουλή για τους νέους αγροτικούς συνεταιρισμούς (ΑΣ) θα ήταν σε απόλυτη προτεραιότητα και θα γινόταν με γνώμονα ένα όραμα ενδογενούς παραγωγικής ανασυγκρότησης βασισμένου σ’ ένα συνεργατικό μοντέλο διατήρησης της μικρής παραγωγής.

Κάθε άλλο:

Η απαίτηση  30 ιδρυτικών μελών για το ξεκίνημα ενός ΑΣ -15 για τους αλιευτικούς- ή ετήσιου τζίρου 500^ων χιλ€, αν δεν καλύπτεται ο αριθμός των 30 μελών, αποτελεί τροχοπέδη δεδομένης της πληθυσμιακής αποψίλωσης –ιδιαίτερα στις ορεινές περιοχές- αλλά και το έλλειμμα εμπιστοσύνης σε πολυμελή σχήματα.

Δεν γίνεται καμία προσπάθεια εξυγίανσης ή αντιμετώπισης οφειλών που αντιμετωπίζουν  συνεταιρισμοί λόγω των Μνημονιακών Μέτρων. Η επιβολή πχ του ΕΝΦΙΑ και των «capital control» δημιούργησαν  εκτεταμένες φορολογικές υποχρεώσεις σε συνεταιρισμούς που διαθέτουν ιδιόκτητη ακίνητη περιουσία βαραίνοντας –σε περίπτωση αδυναμίας αποπληρωμής- την ατομική περιουσία των διοικήσεων τους. Αντί να επιχειρηθεί η διευθέτηση τέτοιων εκκρεμοτήτων σε βιώσιμους συνεταιρισμούς, το σχέδιο προβλέπει την κήρυξη σε πτώχευση εντός μόλις 2 μηνών μετά την δήλωση παύσης πληρωμών ενώ σε μόλις 4 μήνες από την λύση ενός συνεταιρισμού,  ξεκινάει η εκποίηση της ακίνητης περιουσίας και των αποθεματικών του.

Αντί να δημιουργηθούν ευέλικτες περιφερειακές δομές για την επισκευή και συντήρηση ανενεργών υποδομών, εργαλείων, μηχανημάτων, κτηρίων κοκ δίνοντας δουλειά σε μικρές βιοτεχνικές μονάδες, προκειμένου στη συνέχεια  να υπενοικιαστούν σε νέους Α.Σ ή ατομικές επιχειρήσεις, το σχέδιο προβλέπει την υπαγωγή τους στον νεοσύστατο «Οργανισμό για την διαχείριση Ακίνητων Γαιών και Εξοπλισμών» (ΟΔΙΑΓΕ) που θα εδρεύει στην Αθήνα και θα εποπτεύεται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης… Στον ίδιο Οργανισμό θα υπάγεται και η δημόσια αγροτική γη πιθανά για την λειτουργία των νέων Ειδικών Οικονομικών Ζωνών με πρώτη ύλη τους μόνιμα εγκατεστημένους πρόσφυγες και μετανάστες. Η αρχή έγινε με την πρόσφατη -από 22/3- υπαγωγή  της ΒΙΠΕ του Ν. Κιλκίς στις διατάξεις του Ν 3982/11, με σχετικό ΦΕΚ  που αναφέρει ότι «η πρόσληψη και η μισθοδοσία του απαιτούμενου προσωπικού θα γίνεται με οποιαδήποτε μορφή και διάρκεια σχέσεως εργασίας».

Το σχέδιο προωθεί τις «Αγροτικές Εταιρικές συμπράξεις» -μετά την χρεωκοπία των Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισμών που είχαν εκκρεμή δάνεια σε Τράπεζες-, που θα λειτουργούν ως ανώνυμες εταιρίες αφού θα δίνεται η δυνατότητα κατοχής από έναν μέτοχο έως και του 50% των μετοχών –εφόσον ο αριθμός των μετόχων είναι έως 5-.

Επιτείνοντας τον Κρατικό έλεγχο  προωθείται  η ίδρυση μιας σειράς Οργανισμών υπό την αιγίδα του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης όπως η «Εθνική Ομοσπονδία Αγροτικών Συνεταιρισμών» (στη θέση της ΠΑΣΕΓΕΣ), το «Ταμείο αγροτικής συνεταιριστικής εκπαίδευσης», η «Ψηφιακή βάση για την ιχνηλασιμότητα των συνεταιριστικών προϊόντων».

Από το σχέδιο Νόμου απουσιάζει μια προσπάθεια συγκριτικής αξιολόγησης υφιστάμενων συνεταιρισμών και εποπτευόμενων δομών βάση δεικτών όπως για παράδειγμα την συμβολή ενός συνεταιρισμού στη  μείωση του κόστους παραγωγής, στην άμβλυνση της ψαλίδας τιμών παραγωγού-καταναλωτή, στον βαθμό αυτάρκειας και δικτύωσης με την τοπική οικονομία, στην καθετοποίηση και στην οικολογικοποίηση του μοντέλου παραγωγής, στην ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων. Ένα σύνολο τέτοιων δεικτών θα αναδείκνυε πρότυπα εγχειρήματα (όπως πχ του Βελβεντού,  του Αγ. Αθανασίου, του ΘΕΣγαλα κα), που θα λειτουργούσαν ως πρότυπα  για τον σχεδιασμό και την υποστήριξη  νέων και υφιστάμενων . Η ανάγκη αλλαγής του ενεργοβόρου μοντέλου παραγωγής προϋποθέτει την θέσπιση αυστηρών  κανόνων, συμβουλευτικής και συνεχούς εκπαίδευσης των μελών ενός συνεταιρισμού. Επιπρόσθετα απαιτείται ο  έλεγχος των προϊόντων μέσω ειδικής σήμανσης που θα επιτρέπει ανά πάσα στιγμή την αντιστοίχηση τους με το κτήμα που παρήχθησαν και τον παραγωγό τους επιβραβεύοντας το μεράκι και το φιλότιμο .  Σε αντίθεση με το Κρατικιστικό πρότυπο και τον πλήρη εξισωτισμό, ο Ελληνικός συνεργατισμός επιβραβεύει την παραγωγική προσπάθεια κάθε παραγωγού βελτιώνοντας συνεχώς την άμυλα και την συνεργασία.

Σε όλη την Ιστορική μας διαδρομή –έως την μεταπολίτευση- όπου οι συνεταιρισμοί αποτελούν την κυρίαρχη μορφή οικονομίας, συνάγεται πως το επιτυχημένο μοντέλο είναι αυτό που συνδυάζει την λαϊκή συμμετοχή με το αντιστασιακό ήθος, στοιχεία  δεμένα με τον Ελληνικό Κοινοτισμό. Πως  θα μπορούσε λοιπόν μια «εθνομηδενιστική» κυβέρνηση που ως αποκλειστικό μέλημα της είναι η διατήρηση της εξουσίας με κάθε τίμημα, να σχεδιάσεςι κάτι καλύτερο για τους συνεταιρισμούς που έχει ανάγκη η χώρα;