Δεν έχω παρακολουθήσει επισταμένως το τραγικό γεγονός της παιδοκτονίας στην Πάτρα και δεν γνωρίζω λεπτομέρειες που η δικαιοσύνη και οι ειδικοί επεξεργάζονται. Το τελευταίο διάστημα παρακολουθώ το άλλο μεγάλο έγκλημα που διαπράττεται καθημερινά από τους Ρώσους εισβολείς στην Ουκρανία και δεν είχα ίσως τις αντοχές για να συλλάβω στο μέγεθος του το συγκεκριμένο συμβάν.
Η επιτάχυνση των εξελίξεων με την σύλληψη της μάνας ως βασικής κατηγορούμενης για το θάνατο των τριών κοριτσιών της, έφερε εξ αντανακλάσεως στο μυαλό μου την Φραγκογιαννού, την «φόνισσα», στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Παπαδιαμάντη. Πολύ πριν οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι μιλήσουν για την προσποιητή διαταραχή (το σύνδρομο Μινχαουζεν), ο μεγάλος Σκιαθήτης λογοτέχνης μας εμβαθύνει διεισδυτικά στην ανθρώπινη μητρική ψυχή που διαπράττει μια τόσο αποτρόπαια πράξη. Η Φραγκογιαννού είναι ο θύτης και το θύμα. Θύτης ενός εγκλήματος και θύμα του κοινωνικού πλαισίου και του αυτό-εγκλωβισμού της. Παρά τις όποιες ιστορικές διαφορές ως προς την θέση και την αντιμετώπιση της παιδοκτόνου από τον κοινωνικό και οικογενειακό της περίγυρο με της αντίστοιχη της Φραγκογιαννούς, θα είχε νόημα να σταθούμε σ’ αυτά που αναδεικνύει η πένα του Παπαδιαμάντη, καθιστώντας τα επίκαιρα στα πρόσφατα τραγικά συμβάντα.
Η οικογένεια της Φραγκογιανούς δεν της πρόσφερε πρότυπα, ούτε αξίες για να διαπαιδαγωγηθεί, παρά μόνο βιάστηκε απλά να την «υπανδρεύσει», χωρίς να νοιαστεί για το μέλλον και τη ζωή της. Δεν έλαβε κανενός είδους μόρφωση ώστε το μυαλό της να γίνει πιο ανοιχτό κι έτσι οι προσλαμβάνουσες της περιορίστηκαν στις τραυματικές της εμπειρίες. Ο άντρας της αποδείχθηκε αδύναμος και άβουλος να θρέψει και να κρατήσει την οικογένεια του, βυθίζοντας την στη φτώχεια που οδήγησε κάποια απ τα επτά παιδιά της στην ξενιτιά και στη φυλακή. Με αφορμή και την τελευταία τραυματική εμπειρία της άρρωστης εγγόνας της, διαπιστώνει το τραγικό της αδιέξοδο –και του φύλου της- και «επαναστατεί». Αυτή λοιπόν η «επανάσταση» μιας γυναίκας που δεν γνωρίζει πως μπορεί ν αλλάξει την μοίρα της, εγκλωβισμένης στο μυαλό της και ψυχικά βεβαρυμμένης, την οδηγεί στο έγκλημα. Αρχίζει να σκοτώνει τα θηλυκά παιδιά της για να τα «σώσει» απ τα μελλοντικά τους βάσανα. Και ποιος είναι ο πιο μεγάλος παραλογισμός; Σκοτώνοντας νομίζει πως κάνει μια καλή πράξη! Και είναι κάποιες στιγμές που σαν να ξυπνάει από λήθαργο προσπαθώντας να γεφυρώσει το χάσμα της ενοχής με την πίστη και την ηθική της και τότε ζητάει απ το θεό να της στείλει σημάδια για την έγκριση των εγκλημάτων της! Απέναντι στον περίγυρο της λειτουργεί με ευστροφία, αποπροσανατολίζοντας και εξαπατώντας τους χωροφύλακες κι όσους υποψιαζόταν την πιθανή ενοχή της.
Η Φραγκογιαννού πνίγηκε στα νερά της παλίρροιας πριν καταφέρει να φτάσει στο εκκλησάκι του Αι Σωστη για να ζητήσει άσυλο. Ο Παπαδιαμάντης επιλέγει αυτόν τον θάνατο αφού ούτε ο ανθρώπινος νόμος του ατελούς κόσμου μας μπορεί να απονείμει πραγματική δικαίωση σ αυτή την ταραγμένη Ψυχή ούτε όμως κι ο Θεός μπορεί να συγχωρέσει ένα τόσο μεγάλο έγκλημα….! Ο Ευριπίδης στη Μήδεια, ο Παπαδιαμάντης στη Φόνισσα έχουν ίσως μια βαθύτερη ερμηνεία για όσα τραγικά γεγονότα μας αποκαλύπτουν την νοσηρότητα και την άβυσσο της μητρικής ψυχής, παραμένοντας πάντα επίκαιροι. Κοντοζυγώνει και η Μεγάλη Βδομάδα!
31.03.22
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου