Τον συνεχή περιορισμό όλων των φυσικών πόρων που συντηρούν και επιτρέπουν την αναπαραγωγή του ανθρώπινου είδους : νερό, γενετικοί πόροι, δασικά οικοσυστήματα, άγρια πανίδα και αλιεύματα , εύφορα εδάφη, κοραλλιογενής ύφαλοι κλπ που αποτελούν παγκόσμια , περιφερειακά και τοπικά κοινά αγαθά
Οι βασικές αιτίες της παγκόσμιας οικολογικής κρίσης έχουν να κάνουν:
Με το κυρίαρχο οικονομικό παράδειγμα που θέτει σε πρώτη προτεραιότητα την γρήγορη οικονομική ανάπτυξη και την συγκέντρωση πλούτου γεγονός που συντελεί στην πίεση και εν τέλει στην εξαφάνιση των βιολογικών παραμέτρων της ζωής μας
Με την αλόγιστη χρήση μη ανανεώσιμων φυσικών πόρων και ορυκτών καυσίμων
Με την επικράτηση ενός άκρως καταναλωτικού μοντέλου καθώς και με την δια-σύνδεση της ανθρώπινης ευτυχίας και της πληρότητας με το εμπόρευμα και τον υλισμό
Με την ισοπέδωση και την διάλυση όλων των παραδοσιακών πολιτισμών και προτύπων πολιτισμού –όπως και του δικού μας- που αποτελούσαν εναλλακτικά παραδείγματα του τρέχοντος δυτικού πολιτιστικού παραδείγματος
Με την συνεχή πληθυσμιακή αύξηση σε συνδυασμό με την διάχυση των καταστροφικών δυτικών καταναλωτικών προτύπων σε πλανητική κλίμακα
Η ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία ενός παγκόσμιου κινήματος που αμφισβητεί το κυρίαρχο οικονομικό και πολιτισμικό πρότυπο έκανε την εμφάνιση του σ αυτό που αποκαλείται : κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης , είτε αυτό επικεντρώνεται στην νέο-φιλελεύθερη εκδοχή της είτε στην ίδια την παγκοσμιοποίηση ως προβλήματος στην δημοκρατία και στην ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στα κέντρα λήψης αποφάσεων.
Τα οικολογικά κινήματα που πλαισιώνουν την πλανητική αυτή κριτική στην παγκοσμιοποίηση έχουν πάντοτε αναφορές σε εναλλακτικά παραδείγματα η σε μορφές αντίστασης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο . Είναι συνήθως συνδεδεμένα με τον τόπο και την ιστορία των περιοχών στις οποίες παρεμβαίνουν κάνοντας πράξη ένα παλιό σύνθημα των Πράσινων : «Σκέψου παγκόσμια –δράσε τοπικά»
Εμείς όντας πολίτες των νοτίων προαστίων του λεκανοπεδίου Αττικής καλούμαστε να συμμετέχουμε στην διαμόρφωση των διεθνών αυτών τάσεων μέσα από τα προβλήματα , τις κινητοποιήσεις και τις εναλλακτικές προτάσεις που διαμορφώνουμε στην περιοχή αυτή που ζούμε .
Το γενικότερο πρόβλημα της πόλης μας
Τα Μεσόγεια δομούνται με φρενήρεις ρυθμούς, ενώ τα ανατολικά παράλια της Αττικής μετατρέπονται από παραθεριστικές σε περιοχές σε πρώτης κατοικίας. Το Θριάσιο Πεδίο παλεύει με τη ρύπανση και την υποβάθμιση, ενώ η βόρεια Αττική και η Μεγαρίδα αρχίζουν σιγά σιγά να χάνουν τις γεωργικές τους εκτάσεις. Στο κέντρο όλων αυτών, το Λεκανοπέδιο των τεσσάρων εκατομμυρίων ανθρώπων: η πιο πυκνοδομημένη πόλη στη χώρα βλέπει τις κεντρικές της περιοχές να εγκαταλείπονται έναντι των προαστίων και την έλλειψη χώρων πρασίνου να επιβαρύνει ακόμα περισσότερο την ποιότητα ζωής και την υγεία των κατοίκων της.
Για τη νότια Αθήνα (598.000 κάτοικοι το 2001, οι οποίοι υπολογίζεται ότι θα αυξηθούν σε 665.000 - 690.000 έως το 2015)
Όταν διαπράχθηκε το ανοσιούργημα της μεταφοράς του αεροδρομίου στα Σπάτα ένα σημαντικό κομμάτι του Οικολογικού χώρου είχαμε αντιδράσει διότι εκτός των υπολοίπων παρενεργειών λόγω της επέκταση του άναρχου οικιστικού μοντέλου στην Αντ Αττική η εξέλιξη αυτή θα σηματοδοτούσε –όπως και έγινε τελικά – το τέλος κάθε σοβαρού εγχειρήματος και ενδεχόμενου αποκέντρωσης στη χώρα αφού η Ελλάδα θα περιοριζόταν ποια στα ασφυκτικά όρια του Λεκανοπεδίου . Η οριστικοποίηση βέβαια της συγκεντροποίησης έγινε με την τέλεση των Ολυμπιακών αγώνων στο πολύπαθο Λεκανοπέδιο όπου η περιοχή των Νοτίων προαστίων επιβαρύνθηκε με μια σειρά από αθλητικές εγκαταστάσεις στο Φάληρο, στον αθλητικό χώρο του Αγίου Κοσμά και στο πρώην Αεροδρόμιου του Ελληνικού .
Όμως έπεται και η συνέχεια
Ο σχεδιασμός της μετα –Ολυμπιακής χρήσης των αθλητικών εγκαταστάσεων και των υποδομών που δημιουργήθηκαν με χρήματα του Ελληνικού λαού από το ΥΠΕΧΩΔΕ δεν είναι τίποτα άλλα παρά ξεπούλημα σε ιδιωτικά συμφέροντα.
Ας δούμε κάποιες χαρακτηριστικές ρυθμίσεις που προβλέπονται :
Στο Εθνικό Αθλητικό Κέντρο Νεότητας Άγιο Κοσμά προωθείται η παραχώρηση του Ολυμπιακού Κέντρου Ιστιοπλοΐας σε ιδιώτες για 25 χρόνια . Χώρος όπου προβλέπεται η δημιουργία Μαρίνας για 1000 περίπου σκάφη με τις απαραίτητες για αυτά εγκαταστάσεις υποστήριξης: εμπορικά καταστήματα, χώροι εστίασης, αθλητικές εγκαταστάσεις, ελικοδρόμιο και ένα ξενοδοχείο 5 αστέρων…
Στο παραλιακό μέτωπο, προωθείται το σχέδιο ιδιωτικοποίησης τριών μαρινών - Φλοίσβου, Ζέας και Αλίμου -, ιδιοκτησίας της εταιρείας ΕΤΑ (Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα ΑΕ)- με βασικούς παίκτες την Κυριακούλης Μεσογειακαί Κρουαζιέραι Ναυτιλιακή ΑΕ και Βερνίκος Κότερα Ναυτιλιακή ΑΕ αλλά και άλλες Εταιρίες συμφερόντων Λάτση , Κόκαλη , Καπελούζου , Ιωάννου & Παρασκευαΐδη κλπ
Στο πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού επιχειρούνται ανάλογες ρυθμίσεις –ξεπουλήματα όπως :
Ø Οικοπεδοποίηση του και το χτίσιμο εκεί μιας νέας πόλης με 6.000 πολυτελείς κατοικίες και δυνατότητα στέγασης 20.000 νέων κατοίκων
Ø δημιουργία ξενοδοχείου κατηγορίας 5* (ποσα ακόμα ξενοδοχεία χρειαζόμαστε; ) με μέγιστη δομημένη επιφάνεια 20.000 τ.μ. , νέου Συνεδριακού-Εκθεσιακού Κέντρου καθώς και εγκαταστάσεων γραφείων και εμπορικών καταστημάτων με τους απαραίτητους χώρους στάθμευσης.
Ø δημιουργία πολυθεματικού κέντρου με εστιατόρια-café και χώρους αναψυχής σε έκταση 2.000 στρεμμάτων
Ø στέγαση πολλών επιπλέον χώρων υποδομής διαφόρων υπηρεσιών όπως : αμαξοστάσια λεωφορείων , σταθμός μετα-φόρτωσης απορριμμάτων , Κέντρου διανομής της ΔΕΗ , αμαξοστάσιου ΜΕΤΡΟ κοκ
Επειδή τέλος η οικιστική ανάπτυξη και ο τουρισμός απαιτούν μετακινήσεις προβλέπονται :
η κατασκευή της Ελεύθερης Λεωφόρου Ελληνικού-Μαραθώνος, που κυριολεκτικά θα κατακερματίσει οριζόντια και κάθετα τον ενιαίο πολεοδομικό και κοινωνικό ιστό των τεσσάρων δήμων που περικλείουν το χώρο του αεροδρομίου , η οποία θα είναι ένας αυτοκινητόδρομος ταχείας κυκλοφορίας που θα υπογειοποιηθεί μετά την Λεωφόρο Βουλιαγμένης, στα όρια των Δήμων Ελληνικού-Αργυρούπολης, θα συνδεθεί στον Υμηττό (πάνω από την Αργυρούπολη), με την σχεδιαζόμενη νότια επέκταση της Δυτικής Περιφερειακής Λεωφόρου Υμηττού και θα συνεχίσει (μέσω μιας περιορισμένου μήκους σήραγγας) επιφανειακά στον Υμηττό, με κατεύθυνση το Κορωπί και τελικά το Αεροδρόμιο των Σπάτων
Είναι προφανείς οι οικολογικές επιπτώσεις αυτών των έργων που θα αλλάξουν δραματικά τα χαρακτηριστικά της πολεοδομικής και κοινωνικής οργάνωσης στα Νότια Προάστια. Πέραν τον επιμέρους καταστροφών έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας μας για περιορισμό των εκπομπών των αερίων που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, σε μια περίοδο μάλιστα που οι κλιματολογικές αλλαγές είναι τόσο έκδηλες και απειλούν τον συλλογικό μας βίο με καύσωνες και ακραία καιρικά φαινόμενα .
Είναι προφανείς οι επιπτώσεις που δημιουργούν αυτές οι μεθοδεύσεις στα δύο βασικά οικοσυστήματα της περιοχής μας :
Α) τον Υμηττό
Β) το θαλάσσιο οικοσύστημα του Σαρωνικού
Αντιστάθμισμα αποτελεί η σταδιακή αλλά σταθερή αφύπνιση των πολιτών που τους καλοκαιρινούς μήνες συμπαρασταθήκαμε στην απεργία πείνας του Δημάρχου Ελληνικού Κου Γκορτζίδη και που δώσαμε το παρών στο γκρέμισμα των κάγκελων που ιδιωτικά συμφέροντα έχουν τοποθετήσει εκμεταλλευόμενα την παραλία του Ελληνικού λες και ήταν περιουσιακό τους στοιχείο. Παραλία που παραχωρήθηκε όπως είναι και το αυτονόητο στην ελεύθερη χρήση από τους πολίτες .
Επίσης να επισημάνουμε την αντίστοιχη κινητοποίηση των πολιτών στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας των 4ων δημάρχων αλλά και της επιτροπής πολιτών για τη διάσωση του Ελληνικού , για την αποτροπή των σχεδίων οικοπεδοποίησης αλλά και την επαναφορά του πρασίνου στον σύνολο της έκτασης του πρωην αεροδρομίου
Να θυμίσω επίσης το κίνημα των καταλήψεων στον Υμηττό από οργανώσεις πολιτών στην Αργυρούπολη και στην Ηλιούπολη , για την ματαίωση του ΚΥΤ που σχεδίαζε εκεί η ΔΕΗ ενόψει των Ολυμπιακών αγώνων και που πραγματικά σηματοδότησε την επαναφορά των πολιτών στα θέματα διεκδίκησης του δημόσιου χαρακτήρα των ελεύθερων χώρων και της προστασίας του περιβάλλοντος έννοιες που έτειναν να εξαλειφθούν με την ιδεολογική επικυριαρχία του νέο-φιλελευθερισμού και της θεοποίησης των ιδιωτικών συμφερόντων μεγάλων και μικρών !
Ένα νέο όραμα
Απέναντι στις μεθοδεύσεις που ανέφερα απαιτείται ένα νέο όραμα του κυοφορούμενου κοινωνικού κινήματος στα Νότια Προάστια :
Το όραμα αυτό έχει να κάνει:
Α) με την ανάδειξη, αποκατάσταση και ενοποίηση των οικοσυστημάτων της περιοχής
Β) με την ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού
Γ)με την ενεργητική συμμετοχή των πολιτών σ ένα εναλλακτικό εγχείρημα
Α) Στο πρώτο επίπεδο αυτό θα σήμαινε:
Απομάκρυνση όλων των κτισμάτων που έχουν χτιστεί κατά περιόδους στην παραλία του Σαρωνικού –κάτω δηλ από την λεωφόρο Ποσειδώνος – από το Φάληρο έως την Γλυφάδα όπως προέβλεπε το χωροταξικό σχέδιο της Αθήνα επί του Αντώνη Τρίτση
Αναδάσωση και η απομάκρυνση όλων των κτισμάτων στην εκτός σχεδίου περιοχή που εφάπτεται στον Υμηττό και ανήκει στην Β’ Ζώνη προστασίας όπως προβλέπει το Π.Δ. 544/1978
ανάπλαση του Φαληρικού όρμου και του αθλητικού κέντρου του Αγίου Κοσμά χωρίς καμία επέκταση περαιτέρω χρήσεων
δημιουργία του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού με την αναίρεση της οικιστικής και επιχειρηματικής αξιοποίησης περίπου 1300 στρεμμάτων .
Θα ήθελα εδώ να επισημάνω την σημασία ενός τέτοιου εγχειρήματος –δηλ της δημιουργίας Μητροπολιτικού πάρκου στο Ελληνικό- στην ενοποίηση των δύο βασικών οικοσυστημάτων στην οποία θα συντελούσε το έργο αυτό σε συνδυασμό με την υπογειοποίηση της Λεωφ. Ποσειδώνος , την ανάπλαση του Αγίου Κοσμά αλλά και ένα δευτερεύον δίκτυο μικρότερων χώρων πρασίνου στις γειτονιές, που θα συνδέονται μεταξύ τους μέσα σε λεωφόρους που θα φυτευτούν ώστε να αποτελέσουν την «πράσινη ραχοκοκαλιά» στα νότια του Λεκανοπεδίου.
Βεβαίως για την επίτευξη του σχεδίου αυτού θα έπρεπε να ματαιωθεί η διάνοιξη της νέας λεωφόρου αφού το κυκλοφοριακό ζήτημα της πόλης όπως έχει δείξει η Αττικής οδός δεν λύνεται με συνεχείς επεκτάσεις λεωφόρων εις βάρος των οικοσυστημάτων που πρέπει ν αποτελέσουν βασική προτεραιότητα στον αστικό σχεδιασμό αλλά με τον περιορισμό της χρήσης των αυτοκινήτων, με επέκταση των Μέσων Μαζικής τροχιάς και του ποδηλάτου
Β) Το πολιτιστικό στοιχείο και η ταυτότητα της περιοχής θα πρέπει να αναδειχθούν :
ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ οι πολιτιστικές παρεμβάσεις να μένουν στις αποσπασματικές, ασύνδετες δράσεις όπως ονομάζονται οι αποκαταστάσεις μεμονωμένων κτιρίων όπως πχ η ευκαιριακή, κακόγουστη, υβριστική για την ιστορικότητα του τόπου δημιουργία γηπέδων στο Φάληρο,
Ο πολιτισμός απαιτεί ένα κεντρικό όραμα και μια κεντρική ΙΔΕΑ όπως πχ
· η ανάδειξη του περιπάτου του Σωκράτη (Φάληρο - Ακρόπολη) όπως περιγράφεται στο Συμπόσιο του Πλάτωνα
· Η Ανάδειξη και η ενοποίηση πχ με ένα δίκτυο πεζοδρόμων ιστορικών στοιχείων της περιοχής μας όπως οι δύο δρόμοι που ξεκινούσαν από το αρχαικό άστυ και διέσχιζαν τους Δήμους Αλωπεκής και Ευωνύμου και προχωρούσαν νότια προς την Αιξωνή καθώς και ένα δρόμος που ερχόταν από τον πειραιά έως το Φάληρο . Πάνω εδώ θα μπορούσαμε να αναδείξουν ταφικά κατάλοιπα και μνημεία από τους αρχαίους χρόνους πχ την μυκηναϊκού οικισμού, αρχαία λατομεία, αρχαία θέατρα , ρωμαϊκούς τάφους, κατάλοιπα εκκλησιών τύπου παλαιοχριστιανικής βασιλικής στον Άγιο Κοσμά , στον Λόφο Πανί, στο Κτήμα Γερουλάνου κλπ . Θα μπορούσαμε εδώ πχ να μιλήσουμε για ένα σύγχρονο κέντρο μελέτης και διδασκαλίας του Θουκυδίδη ο οποίος πολιτογραφήθηκε στον αττικό δήμο των Αλιμουσίων .
Επιπλέον να συμβάλουμε στην διατήρηση της ιστορικής μνήμης του ποντιακού Ελληνισμού με την αναγέννηση ηθών και εθίμων, δεδομένου ότι οι πρώτοι οικισμοί στην Αργυρούπολη και στο Ελληνικό δημιουργήθηκαν από Έλληνες του Πόντου μετά την Καταστροφή του 22 αλλά και να θυμίσουμε στους νεότερους την αντίσταση των κατοίκων πχ της Γλυφάδας στον δεύτερο πόλεμο όταν η περιοχή βομβαρδίστηκε κλπ
Με αυτόν τον τρόπο τα Νότια προάστια θα μπορούσαν ν αποτελέσουν πόλο έλξης για την ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού μετέχοντας σε δίκτυα πόλεων πχ της Μεσογείου και των Βαλκανίων που βοηθούν στην προστασία του περιβάλλοντος , στην διατήρηση της πολιτιστικής ταυτότητας και στην αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού και της ανεργίας
Θα ρωτούσε κάποιος που θα βρεθούν τα χρήματα για να γίνουν όλα αυτά:
ΜΑ από την Πράσινη φορολόγηση, αντικείμενο της οποίας θα ήταν για παράδειγμα ο φόρος της μεγάλης ακίνητης περιουσίας , της ενεργειακής σπατάλης και της πολυτελούς κατανάλωσης !
Γ) Μια άλλη διάσταση θα ήταν η δημιουργία πολλαπλών εσόδων από την κοινωνική διαχείριση του Μητροπολιτικού πάρκου το οποίο θα μπορούσε να σχεδιαστεί με βάση τις αρχές ενός αγροκτήματος πόλης .
Δηλ με βάση την αρχή ότι οι πολίτες και ιδιαιτέρως οι νέοι και τα παιδιά μπορούν να βιώνουν το φυσικό περιβάλλον και τις αγροτικές δραστηριότητες. Το αγρόκτημα πόλης λειτουργεί σαν μια σύνθεση των ανθρώπων με τα φυσικά στοιχεία, τα ζώα και τα φυτά, αντιπροσωπεύοντας ένα αξιοσημείωτο μέσο παροχής δυνατοτήτων ιδιαιτέρως στα παιδιά για να επιβιώσουν σε έναν κόσμο τσιμεντένιο. Το φύτεμα, η κηπουρική και η γεωργία είναι δραστηριότητες που προσφέρουν πολλές ευκαιρίες για συμμετοχή στην αγροτική ζωή. Η φροντίδα των ζώων είναι μια από τις πιο δημοφιλείς και περιπετειώδεις ασχολίες και προσφέρει χαρά, γνώσεις και ευκαιρία για παιχνίδι. Οι επισκέπτες θα μπορούσαν να ασχοληθούν με διαφορετικές πρακτικές, όπως ιππασία, ξυλοκατασκευές, εμφάνιση φιλμ, ύφανση, καλαθοπλεκτική, κηπουρική, μελισσοκομία, παιχνίδι, κλπ.. Ενδιαφέρον αποτελεί επίσης η ανάπτυξη προγραμμάτων που απευθύνονται σε άτομα με ειδικές ανάγκες, που συχνά απασχολούνται στα αγροκτήματα, ως μια σύγχρονη μορφή θεραπείας (“therapy”).
Το εγχείρημα θα μπορούσε να διασυνδεθεί με διεθνή δίκτυα προώθησης της παραγωγής τροφής σε αστικό περιβάλλον όπως πχ το κίνημα του Community Support Agriculture, η εναλλακτικές πρωτοβουλίες όπως τα συστήματα τοπικών μη χρηματικών ανταλλαγών σε είδος εργασία και μέσα παραγωγής τα λεγόμενα LETS schemes κάτι που έκανε δειλά την εμφάνιση του και στην χώρα μας με την Τράπεζα χρόνου Αττικής που προωθεί την δικτύωση στο πλαίσιο της αλληλέγγυας οικονομίας και της απασχόλησης σε τοπικό επίπεδο .
Με τον τρόπο αυτό το περιβάλλον συνδέεται με τον πολιτισμό και δημιουργεί σε αστικές συνθήκες εναλλακτικές κοινότητες ξαναφέρνοντας στο προσκήνιο την Ελληνική κοινοτιστική παράδοση η οποία αποτελεί εν δυνάμει εναλλακτική πρόταση σε συνθήκες κρίσης της παγκοσμιοποίησης
Ντάσιος Νίκος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου